Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό.

Αποτελεί βασικό συστατικό του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος και έχει ως λειτουργία την παραγωγή και έκκριση του προστατικού υγρού το οποίο τρέφει και προστατεύει το σπέρμα.

Παρά το σχετικά μικρό του μέγεθος, ο προστάτης μπορεί να γίνει πηγή σημαντικών προβλημάτων υγείας καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν.

Η υγεία του προστάτη είναι απαραίτητη και πολύτιμη, καθώς παθήσεις του, επηρεάζουν τόσο το ουροποιητικό όσο και το αναπαραγωγικό σύστημα, αλλά μπορούν και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, εάν δεν αντιμετωπιστούν.

Οι τακτικές εξετάσεις και τα μέτρα πρόληψης μπορούν να διατηρήσουν τον προστάτη υγιή.

Οι πιο συνηθισμένες παθήσεις του προστάτη είναι:

1. 1.H Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ). Πρόκειται για μια συνηθισμένη πάθηση που επηρεάζει πολλούς άνδρες, κυρίως άνω των 50 ετών. Είναι αποτέλεσμα της διόγκωσης του προστάτη αδένα η οποία πιέζει την ουρήθρα και προκαλεί δυσκολία στην ούρηση. Τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη περιλαμβάνουν συχνή ανάγκη για ούρηση (κυρίως τη νύχτα), αδύναμη ροή των ούρων, δυσκολία στην έναρξη της ούρησης και αίσθηση ότι η ουροδόχος κύστη δεν έχει αδειάσει μετά το τέλος της ούρησης.
   Αν και δεν πρόκειται για κακοήθη πάθηση, μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση της ποιότητας ζωής και να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως η επίσχεση ούρων, ο σχηματισμός λίθων εντός της ουροδόχου κύστης, η νεφρική ανεπάρκεια ή οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Μπορεί να αντιμετωπιστεί ανάλογα με το στάδιο και την βαρύτητα των συμπτωμάτων με αλλαγές στον τρόπο ζωής, φαρμακευτική αγωγή, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές ή χειρουργική επέμβαση.

2. Η προστατίτιδα. Είναι η φλεγμονή του προστάτη και μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες όλων των ηλικιών. Υπάρχουν διάφοροι τύποι προστατίτιδας, όπως η βακτηριακή προστατίτιδα (οξεία και χρόνια) και η μη βακτηριακή, γνωστή και ως σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους. Τα συμπτώματα της προστατίτιδας μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή αλλά σε γενικές γραμμές περιλαμβάνουν πόνο στην περιοχή της πυέλου, επώδυνη ούρηση και πόνο κατά την εκσπερμάτιση. Η προστατίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά εάν είναι βακτηριακής αιτιολογίας ενώ η χρόνια μορφή της απαιτεί παρατεταμένη αντιμετώπιση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων με φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και αλλαγές στον τρόπο ζωής .

3. Ο Καρκίνος του προστάτη. Πρόκειται για έναν από τους συχνότερους τύπους καρκίνου στους άνδρες, κυρίως άνω των 65 ετών. Σε πολλές περιπτώσεις, ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται αργά και παραμένει περιορισμένος στον αδένα του προστάτη, ωστόσο ορισμένες μορφές του είναι επιθετικές και μπορούν να εξελιχθούν σε μεταστατική νόσο. Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να μην παρουσιάζει συμπτώματα, γι’ αυτό και η τακτική μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα καθώς και η δακτυλική εξέταση του προστάτη (ΔΕΠ) μέσω του ορθού είναι πολύ σημαντικές. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά συνήθως είναι δυσκολία στην ούρηση, αίμα στα ούρα ή πόνος στην περιοχή της πυέλου.

Διαδικασία διάγνωσης των παθήσεων του προστάτη

Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα της θεραπείας των παθήσεων του προστάτη. Η διαδικασία της διάγνωσης μπορεί να περιλαμβάνει:

• Εξέταση ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA): Χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του επιπέδου του ειδικού για τον προστάτη αντιγόνου στο αίμα. Τα αυξημένα επίπεδα PSA μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο του προστάτη, αλλά μπορεί επίσης να οφείλονται σε καλοήθη υπερπλασία, προστατίτιδα ή ακόμη και σε πρόσφατη σεξουαλική δραστηριότητα.

• Δακτυλική εξέταση του προστάτη: επιτρέπει στον γιατρό να ψηλαφίσει τον προστάτη μέσω του τοιχώματος του ορθού για να ελέγξει για πιθανά εξογκώματα ή σκληρίες.
  Αυτή η εξέταση γίνεται συχνά σε συνδυασμό με την εξέταση PSA για να παρέχει μια πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση της υγείας του προστάτη.

• Απεικονιστικές εξετάσεις: Εάν το PSA ή η ΔΕΠ εμφανίσει παθολογικά ευρήματα, μπορεί να απαιτηθούν απεικονιστικές εξετάσεις όπως το διορθικό υπερηχογράφημα ή η μαγνητική τομογραφία για καλύτερη απεικόνιση του προστάτη και των γύρω ιστών.

• Βιοψία προστάτη: λαμβάνονται δείγματα ιστού προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν καρκινικά κύτταρα.

Πώς αντιμετωπίζονται οι παθήσεις του προστάτη;

Ο τρόπος αντιμετώπισης των παθήσεων του προστάτη εξαρτάται από τη διάγνωση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Σε γενικές γραμμές, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Φαρμακευτική αγωγή χορηγείται σε ασθενείς με ΚΥΠ για τη χαλάρωση των μυών του προστάτη ή τη συρρίκνωση του αδένα αλλά και τη θεραπεία της βακτηριακής προστατίτιδας.

• Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η διουρηθρική προστατεκτομή (TURP) ή η θεραπεία Rezum σε ασθενείς με ΚΥΠ

• Χειρουργική επέμβαση προστατεκτομής για την αφαίρεση μέρους ή όλου του προστάτη. Συστήνεται συνήθως σε πιο σοβαρά περιστατικά καλοήθους υπερπλασίας ή περιστατικά καρκίνου του προστάτη.

• Ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη, ανάλογα με το στάδιο και την επιθετικότητα του καρκίνου.

Συμβουλές πρόληψης για την υγεία του προστάτη

Η διατήρηση της υγείας του προστάτη και η πρόληψη των προβλημάτων είναι δυνατή με διάφορους τρόπους όπως:

• Τακτικές εξετάσεις. Ειδικά οι άνδρες άνω των 50 θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικές εξετάσεις προστάτη (PSA και ΔΕΠ). Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή άλλους παράγοντες κινδύνου μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσουν τον έλεγχο νωρίτερα.

• Διατροφή και άσκηση. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, χαμηλή σε κόκκινο κρέας και επεξεργασμένα τρόφιμα, μπορεί να βοηθήσει στην υγεία του προστάτη. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά όπως οι ντομάτες (πλούσιες σε λυκοπένιο) και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (που βρίσκονται στα ψάρια) είναι ιδιαίτερα ευεργετικές. Η τακτική σωματική δραστηριότητα συμβάλλει επίσης στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, μειώνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης παθήσεων του προστάτη.

• Ενυδάτωση. Η καλή ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την υγεία του ουροποιητικού συστήματος, η οποία συνδέεται στενά με την υγεία του προστάτη.

• Περιορίστε το αλκοόλ και την καφεΐνη καθώς μπορεί να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη και τον προστάτη, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας και της προστατίτιδας.

• Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα όπως δυσκολία στην ούρηση ή πόνο, συμβουλευτείτε αμέσως τον ουρολόγο σας για αξιολόγηση των συμπτωμάτων σας και θεραπεία.

Η υγεία του προστάτη είναι πολύ σημαντική για τη συνολική υγεία των ανδρών, κυρίως όσο μεγαλώνουν. Οι τακτικές εξετάσεις και ο υγιεινός τρόπος ζωής συμβάλλουν τα μέγιστα στη διατήρηση της υγείας του προστάτη και την πρόληψη των παθήσεων του.