Η λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος παγκοσμίως. Παρόλο που έχει συνδεθεί κυρίως με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, σήμερα γνωρίζουμε ότι ο HPV επηρεάζει εξίσου και τους άνδρες. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική κοινότητα στρέφει την προσοχή της σε μία λιγότερο γνωστή, αλλά σημαντική συσχέτιση: τη σχέση μεταξύ HPV και ανδρικής υπογονιμότητας.

Τι είναι ο HPV και γιατί αφορά τους άνδρες

Ο HPV είναι ένας ιός με περισσότερους από 200 διαφορετικούς τύπους. Ορισμένοι τύποι είναι υπεύθυνοι για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, ενώ άλλοι, οι λεγόμενοι «υψηλού κινδύνου», σχετίζονται με καρκινικές αλλοιώσεις. Στους άνδρες, ο HPV μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο πέος, την ουρήθρα, τον πρωκτό, αλλά και τον στοματοφάρυγγα.

Ωστόσο, πέρα από τα γνωστά κλινικά προβλήματα, έρχεται στο προσκήνιο και μία σιωπηλή αλλά επιβλαβής δράση του ιού: η αρνητική του επίδραση στο ανδρικό αναπαραγωγικό δυναμικό.

HPV και ανδρική υπογονιμότητα: Πού βασίζεται η σύνδεση

Η επιστημονική έρευνα έχει πλέον τεκμηριώσει ότι ο HPV μπορεί να ανιχνευθεί μέσα στο σπέρμα, είτε στο πλάσμα του, είτε προσκολλημένος στην επιφάνεια των σπερματοζωαρίων. Η παρουσία του ιού στο σπερματικό υγρό δεν είναι απλώς ένα τυχαίο εύρημα, αλλά σχετίζεται με μετρήσιμες βλάβες στις παραμέτρους του σπέρματος, όπως:

• Μειωμένη κινητικότητα
• Ανωμαλίες στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων
• Κατακερματισμός του γενετικού υλικού (DNA)

Αυτές οι διαταραχές μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες φυσικής σύλληψης και να επηρεάσουν αρνητικά την έκβαση της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Πώς ο HPV επηρεάζει τη γονιμότητα του άνδρα

Η συσχέτιση HPV και ανδρικής υπογονιμότητας φαίνεται να λειτουργεί μέσω πολλών μηχανισμών:

1. Μείωση της κινητικότητας του σπέρματος

Η κινητικότητα είναι βασική προϋπόθεση για να φτάσει το σπερματοζωάριο στο ωάριο. Ο HPV φαίνεται να προσκολλάται στα σπερματοζωάρια, δυσκολεύοντας την κίνησή τους και μειώνοντας έτσι την ικανότητα γονιμοποίησης.

2. Βλάβες στο DNA των σπερματοζωαρίων

Ένα από τα πιο σοβαρά ευρήματα είναι ο αυξημένος κατακερματισμός του DNA στο HPV-θετικό σπέρμα. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και εάν πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση, μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχημένη εμφύτευση, κακή ποιότητα εμβρύου ή αυξημένο κίνδυνο αποβολής.

3. Αλλοίωση της φυσιολογικής μορφολογίας

Η παρουσία του ιού έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερο ποσοστό δυσμορφικών σπερματοζωαρίων, τα οποία δεν μπορούν να διεισδύσουν στο ωάριο αποτελεσματικά.

4. Ανοσολογική και φλεγμονώδης επίδραση

Η τοπική φλεγμονώδης αντίδραση στο σπερματικό πλάσμα μπορεί να επηρεάσει το μικροπεριβάλλον του σπέρματος και να διαταράξει τη φυσιολογική του λειτουργία.

Μπορεί η λοίμωξη από HPV να προκαλέσει μόνιμη υπογονιμότητα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο HPV υποχωρεί αυτόματα μέσα σε 6 έως 24 μήνες, χάρη στην ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού. Ωστόσο, όταν η λοίμωξη επιμένει, ιδίως σε άνδρες με χαμηλή άμυνα ή συχνές επαναλοιμώξεις, τότε υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για χρόνιες βλάβες στο σπέρμα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η λοίμωξη από HPV δεν αποτελεί τη μοναδική αιτία ανδρικής υπογονιμότητας, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται να λειτουργεί ως επιβαρυντικός ή επιταχυντικός παράγοντας, ειδικά όταν συνυπάρχουν άλλες παθολογίες όπως κιρσοκήλη ή φλεγμονώδεις καταστάσεις των γεννητικών αδένων.

Πότε πρέπει να γίνει έλεγχος για HPV 

Ο έλεγχος για HPV στο σπέρμα μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμος σε περιπτώσεις:

• Ανεξήγητης υπογονιμότητας παρά το φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα
• Συχνών αποτυχιών σε εξωσωματική γονιμοποίηση
• Αυξημένου κατακερματισμού DNA στο σπέρμα
• Ιστορικού HPV στη σύντροφο
• Εμφάνισης κονδυλωμάτων ή υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων
  
  
  

Η ανίχνευση γίνεται με μοριακό έλεγχο PCR σε δείγμα σπέρματος ή ουρηθρικού επιχρίσματος.

HPV και ανδρική υπογονιμότητα: Υπάρχει τρόπος πρόληψης;

Η πρόληψη της λοίμωξης είναι εφικτή και βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες:

Ο εμβολιασμός κατά του HPV συνιστάται πλέον και στους άνδρες, όχι μόνο για την πρόληψη των καρκίνων και των κονδυλωμάτων, αλλά και για τη διαφαινόμενη προστασία της αναπαραγωγικής υγείας. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και μπορεί να προσφέρει ουσιαστική προστασία από τους συχνότερους και πιο επιθετικούς τύπους του ιού.

Η χρήση προφυλακτικού μειώνει σημαντικά τη μετάδοση του HPV, αν και δεν την αποτρέπει πλήρως, λόγω της δυνατότητας μετάδοσης μέσω δερματικής επαφής εκτός των καλυπτόμενων περιοχών.

Τι μπορεί να γίνει αν εντοπιστεί HPV στο σπέρμα

Σε περίπτωση που ανιχνευθεί ο HPV στο σπέρμα ενός άνδρα που αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας, η διαχείριση περιλαμβάνει:

• Αναμονή και επανέλεγχο μετά από 6 μήνες, καθώς ο ιός συχνά υποχωρεί μόνος του
• Ανοσοενισχυτική θεραπεία, όπου κρίνεται απαραίτητο
• Προετοιμασία σπέρματος ειδικών πρωτοκόλλων, σε περιπτώσεις εξωσωματικής
• Επαρκής ενημέρωση του ζευγαριού από ουρολόγο και εξειδικευμένο ανδρολόγο
  
  

Η σχέση μεταξύ HPV και ανδρικής υπογονιμότητας δεν είναι πλέον θεωρητική. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργικότητα των σπερματοζωαρίων, να μειώσει τις πιθανότητες φυσικής σύλληψης και να επιβαρύνει την επιτυχία των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η πρόληψη μέσω εμβολιασμού, η χρήση προφυλακτικού και ο τακτικός έλεγχος σε περιπτώσεις υπογονιμότητας είναι τα βασικά βήματα που μπορεί να ακολουθήσει κάθε άνδρας. Σε κάθε περίπτωση, η εξατομικευμένη αξιολόγηση από εξειδικευμένο ουρολόγο είναι σημαντικά για την ορθή διάγνωση και θεραπευτική προσέγγιση.

ourologos-drogosis.gr